Wednesday, 9 January 2019

સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા -૩


#સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા_૩

મહિલાઓ ને ભારતમાં ‘માતૃ શક્તિ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. માતા માટે અગાઉ ઘણી વખત લખી ચુક્યો છું. પણ આજ ના આ સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા શ્રેણીમાં એક એવી મહિલા વિશે વાત કરવાની છે જે પુત્ર કે પુત્રી ને નહીં પણ એક માતાને જન્મ આપે છે.

માતા ને જન્મ આપે છે નો અર્થ આ સત્ય ઘટના ને લખવાનો મારો ત્રીજો પ્રયાસ છે. અગાઉ સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા ના પ્રથમ અંકમાં પ્રાણીઓ ની મદદ કરનાર સેવા ધારી વડિલ ની વાત કરી હતી. સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા -૨ માં માણસ ને માણસાઈ શીખવનારા રીક્ષા ચાલક શ્રી ઉદયસિંહ જાદવ ની વાત કરી હતી. આજે ત્રીજા અંકને આપના સમક્ષ મુકતા માતૃવંદનન વિશેષ અનુભૂતિ થાય છે.

રાત ના એક-દોઢ વાગ્યા હશે ને બાળકનો રડવાનો અવાજ સંભળાતા શાંત વાતાવરણમાં એ રડવાનો અવાજ ઓરડાની બહાર ઉભેલા સ્વજનો માટે ખુશીઓ ના વધામણાં કરનારો હતો બાળકને છાતીએ લગાડી રાત્રીના લગભગ ત્રણ વાગ્યે કપડામાં વીંટાળી બાળક ને બહાર લાવી તેના પિતાને બતાવતા જ પિતા જાણે કોઈ રાજ્યનો મહારાજા હોય તે રીતે પોતાનાં ફાટેલા કપડાંના ખિસ્સામાં હાથ નાખીને ખિસ્સામાં રહેલી છેલ્લી વધેલી વીસ રૂપિયાની નોટ કાઢીને બાળક લઈ આવનારી એ સ્ત્રીને આપવા ગયા જતા જ રોકાઈ ગયા. થોડું વિચારીને પૂછ્યું “એ કેમ છે?”

બાળકને હાથમાં લઈને ઉભેલી સ્ત્રી બોલી “કલાક સુધી જોર કરી ને થાકી ગઈ અને અત્યારે ભાનમાં નથી દસ પંદર મિનિટ પછી તમે મળી શકશો, નૉર્મલ થઈ છે.”

નૉર્મલ શબ્દ સાંભળીને તેણે હાથમાં રાખેલા વીસ રૂપિયા આપીને કહ્યું “બેન મારી પાસે આપવા માટે કશું નથી પણ તમને ભગવાન સુખી રાખે તેવી મારી પ્રાર્થના, આ વીસ રૂપિયા રાખો આટલા જ છે.”

“ભાઈ ! આ સરકારી દવાખાનું છે અહીંયા ફી ભરવાની જ નથી અને તમારે તો સાક્ષાત દેવી અવતરી છે સરકાર તમને પૈસા આપશે.”

“બેન ! આ તમારા માટે છે. સરકારી સહાય નું તો મને કાલે જ ડૉક્ટર સાહેબે કહ્યું હતું. નાનો માણસ છું તમે મને ના ન કહેતા. આ પૈસા ભેટ સમજીને રાખી લ્યો. આ મારું પ્રથમ બાળક છે. જ્યારથી એના સારા દિવસો ચાલતા હતાં હું પ્રાઇવેટ દવાખાનામાં જ લઇ જતો હતો, પણ અચાનક આ બધું થયું એટલે જ અહીંયા આવવું પડ્યું. આ વીસ રૂપિયા મારી માનતા ના છે. ભગવાન ના મંદિરે ચડાવવાના હતાં. અત્યારે તો મારા માટે આપ જ ભગવાન છો. કહેવાય છે ને ડૉક્ટર એ ભગવાન નું રૂપ છે. તો આ પૈસા રાખીને મારી માનતા ઉતારો.”

“તમે કહો છો તો હું આ પૈસા લઈ લઉં છું પણ હું ભગવાન તો નથી, થોડી સારવાર બાદ તમે તમારા બાળક અને તેની માતા ને લઈ જઈ શકો છો. બાળક અને તેની માતા બંને સ્વસ્થ છે છતાં કાલે સવારે બાળકોના ડૉક્ટર આવી ને તેનું ચેકઅપ કરે ત્યાં સુધી અહીંયા જ રહો તો વધુ સારું કાલે તમારે ધક્કો ન થાય.”

બાળક ને તેની માતા પાસે મૂકી હાથ સાફ કરી પર્સ માંથી પાંચસો રૂપિયા કાઢીને બહાર ઉભેલા બાળક ના પિતાને આપતા બહેને કહ્યું “હું મારા ઘરે જાઉં છું.આ પાંચસો રૂપિયા રાખો અને સવારે ભાભીને નાસ્તો અને ચા પીવડાવી દેજો. આ ભેટ નથી તમારી પાસે પૈસા આવે ત્યારે આપી દેજો. એક બહેન છે તેને ભલામણ કરી દીધી છે કોઈ કામ પડે તો મને ફોન કરી દેજો.”આટલું બોલીને બહેન પોતાના ઘરે જવા માટે ત્યાંથી નીકળી ગયા. બાળક ના પિતાને બોલવાનો મોકો આપ્યો હોત તો તે પાંચસો રૂપિયા પરત કરી દેતો.

થોડીવાર બાદ દવાખાના માં એકદમ શાંતિ છવાઈ ગઈ, તાજું જન્મેલું બાળક તેની માતા, પિતા સુઈ ગયા અને દવાખાનામાં હાજર સ્ટાફ તેના કાગજી કામમાં લાગી ગયો.

રાત્રીના બે-ત્રણ વાગે બહેન દવાખાને પહોંચ્યા અને બોલ્યા “કમળાબેન જલ્દીથી રૂમ તૈયાર કરો.” કમળાબેન કાગળો તૈયાર કરવામાં વ્યસ્ત હતાં અને અચાનક બહેન નો અવાજ સાંભળી થડકી ને બોલ્યા “બીજી સુવાવડ ! બેન ઇમરજન્સી છે?”

“હા, પેશન્ટ બહાર રિક્ષામાં છે હું તેને લઈને આવું છું. તમે જલ્દી કરો.”

પ્રથમ જન્મેલા બાળકનો પિતા ઝડપથી આવી ને બોલ્યો “બેન હું કોઈ મદદ કરી શકું?”

“તમે રીક્ષા માંથી બેન ને દવાખાના માં લઇ આવો, હું અને કમળાબેન અંદર તૈયારી કરીએ છીએ. પેશન્ટને જાળવીને ઉતારજો.”

દવાખાના ના પ્રસુતિગૃહ અંદરની તૈયારીઓ થઈ પેશન્ટને અંદર લઈ ગયા અને થોડી જ વારમાં ફરી એક બાળકનો રડવાનો અવાજ સંભળાયો.

બહેને કમળાબેન ને આગળનું કામ સોંપી અને દવાખાના બહાર પગ મૂક્યો અને ત્રીજી પેશન્ટ તૈયાર હતી. બહેને ચહેરા પર જરાય થકાવટ ન દેખાય તે રીતે પેશન્ટ ને પ્રસુતિ ગૃહમાં બોલાવી લીધાં અને ફરી એક બાળક નો એ જ પ્રકારે રડવાનો અવાજ આવ્યો ત્યાં સુધીમાં સવાર ના છ વાગી ગયા હતાં.

એક રાતમાં ત્રણ મહિલાઓ ની સફળતા પૂર્વક સામાન્ય સુવાવડ કરાવ્યા બાદ બહેન ના ચહેરા પર થાક જોયા બાદ કમળાબેન બોલ્યા “બેન ! અજય ને કાલે સ્કૂલે હું મૂકી આવીશ તમે ચિંતા ન કરતાં આરામ કરજો.”

બહેન ચહેરો રૂમાલ થી સાફ કરતાં બોલ્યા “વાંધો નથી, રમા છે ઘરે એ સાચવી લેશે.” કમળાબેન અને બહેન ની વાત ચાલુ હતી ત્યારે તેની વાત સાંભળનાર બાળક નો પિતા બોલ્યો “બહેન, રાત્રે બાર વાગ્યા થી અત્યાર સુધી તમે સતત છ સાત કલાક સુધી કામ કરતા રહ્યા છો. મેં ભગવાન જોયા નથી પણ તમને જોઈને એ તો વિચાર આવે છે કે અમારી ઘરવાળી દીકરો કે દીકરી જણે છે પણ તમે તો માતા જણો છો. મારી દીકરી ને હું ખૂબ ભણાવીશ અને તમારા જેવી બનાવીશ.”

આ વાત અને ઘટના મેં સાંભળી તેને ઘણા વર્ષો વીતી ગયાં એ બહેન એટલે કે માતાને જન્મ આપનારા સ્વ.શ્રીમતી ઉષાબેન ડી. ઝાલા FHS હતાં. આજે તે આ દુનિયામાં આપણા વચ્ચે નથી પરંતું તેના જેવું જ માતાને જન્મ આપવાનું કામ કરતાં શ્રીમતી હંસાબેન એન પીનારા ની મુલાકાત થયા બાદ તેમના વિશે માહિતી મેળવવા માટે પ્રયત્ન કરતા ખ્યાલ આવ્યો કે કચ્છના અંજાર તાલુકાના મેઘપર(બોરીચી) ના નવનિર્મિત PHC સેન્ટર માં ફરજ બજાવે છે અને 2004 થી ગયા અઠવાડિયે હું તેમને મળ્યો ત્યાં સુધીમાં 4332 મહિલાઓ ની નૉર્મલ પ્રસુતિ કરાવી છે. તેણી એ પણ પોતાના સેવા કાર્યમાં કરેલા પરિશ્રમ થી ઘણી માતા ને જન્મ આપ્યો છે.

તેમના બે બાળકો આકાશ અને દીપ 22 / 19 વર્ષના છે.

આ પ્રકારના લોકોને કોઈ ભેટ કે કિંમત થી નહીં તેમની કર્તવ્યનિષ્ઠા અને કાર્યદક્ષતા નું યોગ્ય સન્માન આપવું તે પણ ફૂલ નહીં તો ફૂલની પાંદડી જેટલું બની રહે…

નોંધ : મારી આ વાર્તા સત્ય છે, પસંદ આવે તો લાઈક શેર કરજો પરંતુ એક લેખક માટે કોઈ રચના ને કાગળ પર ઉતારવા પણ મહેનત લાગતી હોય છે કૉપી પેસ્ટ મારા નામ વિના કરવી તે કોપીરાઇટ કાનૂન નો ભંગ ગણાશે.

આજે મારી દીકરી ના જન્મદિવસ પર મારી આ રચના તેને ભેટ કરું છું સાથે જ મહિલાઓ અને બાળ વિકાસ માટે કામ કરી રહેલા તમામ કર્મયોગી સેવા સાધકોને સમર્પિત કરું છું.

-સાચો
૧૦-૦૧-૨૦૧૯

Wednesday, 2 January 2019

સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા -૨


સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા -૨

ઘણા દિવસોથી ‘સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા’ શ્રેણી ની આગળની વાર્તા લખવા માટે યોગ્ય દ્રષ્ટાંત શોધતો હતો. હું ખરેખર જે વ્યક્તિ વિશે માહિતી એકઠી કરી રહ્યો હતો તે વ્યક્તિ નો જ વીડિયો મને મોકલતા મારું હૃદય પ્રફુલ્લિત થઈ ગયું.

સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા વાર્તા શ્રેણી એ માત્ર વાર્તા નથી. માણસો ને માણસાઈ શીખવનારા સેવાવીર અને સામાજિક આદર્શ વ્યક્તિત્વ ની ઓળખ કરાવવાનું એક માધ્યમ પણ છે. આપણી આસપાસ ઘણા લોકો આ પ્રકારના સેવા કાર્ય કરતાં હોય છે પરંતુ તેની પાછળ તેઓ નો હેતુ માત્ર સેવા જ હોય છે. આજની વાત એવા જ એક વ્યક્તિ પર આધારિત છે.

આશરે પાંચ-છ વર્ષો પહેલા અમદાવાદ રેલવે સ્ટેશને શિયાળાની કડકડતી ઠંડીમાં કાલુપુર રેલવે સ્ટેશને ઉતર્યા બાદ અપૂરતા ગરમ કપડાં ને કારણે ઠંડી એટલી વધુ લાગી કે હાથમાં પકડેલી સૂટકેશ હાથ માંથી ક્યારે સરી ગઈ તેનું પણ ભાન ન રહ્યું, થોડો આગળ વધ્યો ત્યારે ધ્યાનમાં આવ્યું કે મારી સૂટકેશ…?

ઠંડીને કારણે કાન પણ સુન્ન થઈ ગયા હતાં, પાછળ ફરીને દોડવા માટે મુઠીઓ વાળી ત્યાં જોયું કોઈ દૂર થી મને બોલાવે છે અને મારી સૂટકેશ તેના હાથમાં ઉંચી કરીને બતાવે છે. હવે દોડવાનો કોઈ અર્થ ન રહ્યો કેમ કે કોઈ વ્યક્તિ જો તમારો સામાન પાછો આપવા માટે તમને રાડો નાખીને બોલાવતો હોય તો તે વ્યક્તિ તમારી વસ્તુ પાછી આપવાનો જ છે.

તેના પાસે પહોંચ્યા બાદ મેં મારી સૂટકેશ લેવા માટે તેના સામે હાથ લાંબો કર્યો પણ તેણે મને સૂટકેશ આપવાને બદલે ગરમ શાલ આપી અને સૂટકેશ લઈ મારી સાથે આવવાનો હોય તેમ ચાલવા લાગ્યો.

અમદાવાદ વિશે અમુક વડીલો અને મિત્રોએ મારા મનમાં ઘણી વાત કરી હતી એ પૂર્વાગ્રહ ને કારણે મને તે વ્યક્તિ પર ભરોસો ન થયો અને મારી સૂટકેશ માંગી સાથે એ પણ ધ્યાન આપ્યું કે તેને એવું ન લાગે કે મારા પર ભરોસો નથી.

તેણે કહ્યું “વજન નથી, હું ઉપાડી લઈશ.” તેના આગ્રહ ની અવમાનના ન કરી અને તે ભાગે નહીં તે માટે તેની નજીક ચાલતા ચાલતા તેનો પરીચય પણ લેવાનું ચાલુ રાખ્યું.

“અમદાવાદ ના છો?” તેણે પૂછ્યું.
મેં કહ્યું “હા, અમદાવાદ નો, તમે?”
“બોલી તો કાઠિયાવાડી જેવી છે.” તેણે જવાબ આપવા ના બદલે સવાલ કર્યો એટલે મેં સવાલ ફરી પૂછ્યો. “તમે કયા ના અહીંના કે બહારના ?” તેણે અમદાવાદી છું કહ્યું ને મારી ચિંતા વધી ગઈ. મનમાં વિચારતો જ હતો કે કયા વિસ્તાર ના છો તેમ ન પૂછે તો સારું ને તેણે એ જ સવાલ કરી ને મને મૂંઝવણમાં મૂકી દીધો. હવે કાઠિયાવાડી કચ્છી ને અમદાવાદ ના એક જ વિસ્તાર નું નામ આવડતું હોય ‘પાલડી’ મેં પણ પાલડી નું નામ ઠોકી દીધું. ત્યાં સુધી તો રેલવે સ્ટેશન ની બહાર સુધી પહોંચી ગયા હતા. હવે એ જ જોવાનું હતું કે કોઈ અમદાવાદ જેવા શહેરમાં મારી મદદ કરે છે કે બેગ લઈ ને ભાગે છે?

તેણે એક રીક્ષા પાસે જઈને મારી બેગ મને પરત કરી ને પૂછ્યું “કચ્છ જવું છે કે ભાવનગર?” મારી આંખોના ફાટી ગઈ કે આ ભાઈ મારી સાથે અહીં સુધી આવ્યો એટલી વારમાં મારે ક્યાં જવું છે તેની પણ માહિતી તેની પાસે આવી ગઈ હોય તો મને છેતરી ન શકે અથવા તો છેતરવાનું ચાલુ થઈ ગયું છે.

મને આટલી વાર સુધી તેનું નામ પણ ન ખબર પડી ને તે મારી વિશે માહિતી કઈ રીતે લીધી હશે? તેનાથી વધુ મને ખુશી તો એ થઈ કે બેગ મારી પાસે છે હવે ચિંતા જેવું કશું નથી.

“પાલડી જવું છે ને? બેસો આ રિક્ષામાં.”

હવે તો તે વ્યક્તિ ચોર નહીં પણ આતંકવાદી અથવા જાસૂસ લાગ્યો, મેં કોઈ લાજ શરમ વિના પૂછી જ લીધું “ભાઈ, મારા પર આટલો ઉપકાર કેમ ? આપને કેમ ખબર કે હું કચ્છ જાઉં છું, મારે પાલડી જ જવાનું છે? તમે જો મને લૂંટવા માંગતા હોય તો જણાવવા માંગીશ કે મારી પાસે 500 રૂપિયા થી વધુ નથી.”

મારા સવાલોના પ્રત્યુત્તર માં માત્ર એક સ્મિત મળતાં મને થયું કે હું તેનું અપમાન કરું છું. ચારે તરફ નકારાત્મકતા ને કારણે એક વડીલ સમાન મદદ કરનાર વ્યક્તિ પર મેં અવિશ્વાસ કર્યા નો પછતાવો કરવા શુ કરવું? મેં બે હાથ જોડીને માફી માંગી. મદદ કરનાર વ્યક્તિ પ્રત્યે આદર અને પ્રેમનો ભાવ માત્ર તેના આછા સ્મિત થી જ આવ્યો. તેમના જવાબ થી વધુ હવે તે માફી આપે તે મહત્વનું લાગ્યું. તેમણે પણ મારી સામે હાથ જોડીને પોતાનું કદ ખૂબ ઊંચું કરી લીધું અને મેં પૂછેલા બધા સવાલોના જવાબ રિક્ષામાં બેસો પછી આપું કહ્યું. હું તે રિક્ષામાં બેઠો અને તે ભાઈ એ આગળ બેસીને રીક્ષા ચાલુ કરી મને થયું કે તે કુલી હશે પણ તે તો રીક્ષા ચાલક નીકળ્યો ! ચુપચાપ રીક્ષામાં બેસીને પાલડી પહોંચવાની રાહ જોઈ રહ્યો. રાતનો ઉજાગરો અને ઠંડો સૂસવાટા મારતો પવન અજાણ્યું શહેર અજાણ્યો માણસ આ બધું એક સાથે થઈ રહ્યું હોવાથી માથું ચકરાવવા લાગ્યું અન ઝોલું આવી ગયું ત્યાં તો એક જોરદાર બ્રેક લાગી અને મારા મોઢા માંથી ચીસ નીકળી “ઓહ… માડી.. ભાઈ જોઈને ચલાવો…”
“માફ કરજો એક કૂતરું અચાનક આડુ આવી ગયું હતું, તમે સુઇજાઓ હવે ધ્યાન રાખીશ.”
મારા સ્વભાવ પ્રમાણે મને તેના પર ગુસ્સો આવવો જોઈએ પણ ગુસ્સો ન આવ્યો અને તે માણસ સજ્જન હોય તેવું સ્પષ્ટ થઈ રહ્યું હતું. આછા અજવાળામાં રીક્ષા ના કાચમાં તેના ચહેરા ના ભાવ સેવાભાવી અને કર્મપ્રિય વ્યક્તિ ના લાગતાં હતાં.

પાલડી બસ સ્ટેન્ડ પાસે મને ઉતારી મારી બેગ રીક્ષા થી નીચે ઉતારી બોલ્યો “આ રહ્યું પાલડી બસ સ્ટેન્ડ…”

મેં તેનો આભાર માની પૂછ્યું “કેટલા થયાં?”

તેણે એક ડબ્બો મારી સામે ધરી દીધો અને કહ્યું કે “તમે મારા આજનાં પ્રથમ પેસેન્જર છો તો તમારું ભાડું નથી લેવાનું પણ આવનારા પેસેન્જર માટે આપને જે ઠીક લાગે તે ભાડું આપ ચૂકવી શકો છો.”

આશ્ચર્ય સાથે મેં તે ડબ્બા એક નોટ મુકતા સાથે કહ્યું “ભાઈ! આ રીતે ધંધો ન થાય… આ તો હું છું કે પૈસા આપું છું. તમારા અમદાવાદ વિશે મેં જે સાંભળ્યું છે તેના પ્રમાણે તો આવા ધંધા કરશો તો ભૂખે મરશો.”

તેનું એક વાક્ય એ અમદાવાદ અને અમદાવાદીઓ માટે મારા મનનો પૂર્વાગ્રહ છોડવા માટે કાફી હતો.

તેણે કહ્યું “સારું શોધો તો સારું મળે, સારપ અને ખરાબી તો દરેકમાં હોય પણ તમે જેવાં વિચાર કરો તેવું મળે તે જિંદગી. તમે તમારા ગામ જઈને જ્યારે અમદાવાદ વિશે વાત કરશો ત્યારે અમદાવાદ વિશે તમે ખુશ થઈને કહેશો મારું ભાડું તો એ જ છે.”

પાંચ છ વર્ષ બાદ શ્રી ઉદયસિંહ જાદવ નો આ કાર્ય સાતત્ય પૂર્વક કરતો વીડિયો જોયો અને તેના પર ઈન્ટરનેટ અને સમાચાર પત્રો માં સર્ચ કર્યું ત્યારે ખબર પડી કે મહાન અભિનેતા શ્રી અમિતાભ બચ્ચન, પૂજ્ય શ્રી મોરારીબાપુ એ પણ એ સેવાધારી રીક્ષા ચાલક ની રીક્ષા માં બેસવાનો લાભ ઉઠાવ્યો છે.

સૂક્ષ્મદ્રષ્ટા વાર્તા શ્રેણી નો બીજો અંક શ્રી ઉદયસિંહ જાદવ ને પૂર્ણ સમર્પિત કરતાં મને ખુશી થાય છે…

આ વાર્તા માત્ર વાર્તા નથી સત્ય ઘટના છે. મારી વાર્તા અથવા તેના કોઈ પણ ભાગને મારી મંજૂરી વિના કૉપી કરવો કે પ્રકાશિત કરવો કોપીરાઇટ્ નું ઉલ્લંઘન ગણાશે. આપના અભિપ્રાય આપશો તો ખૂબ આનંદ થશે.

-સાચો
૦૧-૦૧-૨૦૧૯